Το δημοψήφισμα της Κυριακής στην Ιταλία για τις αλλαγές στο Σύνταγμα που προωθεί ο πρωθυπουργός της χώρας Ματέο Ρέντσι μπορεί να οδηγήσει τον ίδιο σε παραίτηση και ενδεχομένως σε εκλογές, αλλά εκείνο που πραγματικά ανησυχεί την Ευρώπη είναι η μοίρα των τραπεζών της χώρας. Αν «σκάσουν» τότε η ευρωζώνη διαλύεται.
Σύμφωνα με το Politico το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας υποφέρει από τα «κόκκινα» δάνεια ύψους 360 δισ. ευρώ και κάθε αποτέλεσμα που μπορεί να προκαλέσει πολιτική αναταραχή θα θέσει σε κίνδυνο το ετοιμόρροπο οικονομικό σύστημα. Την ίδια ώρα οι μακροχρόνιες συνέπειες μπορεί να είναι δραματικές, με το χειρότερο σενάριο να κάνει λόγο για κατάρρευση ολόκληρης της Ευρωζώνης, και τα πρώτα θύματα οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας.
Ο Ρέντσι έχει υποσχεθεί ότι θα παραιτηθεί εάν χάσει το δημοψήφισμα και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι αρκετά πιθανό. Μία κυβερνητική αλλαγή μπορεί να αποθαρρύνει τους επενδυτές να χρηματοδοτήσουν την Monte Dei Paschi di Siena και την UniCredit την πρώτη και τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας αντίστοιχα.
Η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μπορεί τώρα να σκαλώσει στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Σύμφωνα με έγγραφο που επικαλείται το Politico οι δύο τράπεζες που συμμετέχουν στην ανακεφαλαιοποίηση των ιταλικών τραπεζών μπορεί να αποχωρήσουν από τη διαδικασία και οι τράπεζες που βρίσκονται στο όριο της χρεοκοπίας δυσκολεύονται να βρουν επενδυτές. Πηγές λένε ότι η επενδυτική αρχή του Κατάρ που είναι διατεθειμένο να επενδύσει 1 δισ. ευρώ δεν πρόκειται να το κάνει πριν γίνει γνωστό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Εάν αυτοί οι επενδυτές εγκαταλείψουν την προσπάθεια τότε η διάσωση θα γίνει με τους όρους που έχει θέσει η ΕΕ με αποτέλεσμα οι μέτοχοι και οι μικροκαταθέτες να έχουν μεγάλες απώλειες. Μία τέτοια εξέλιξη θα πυροδοτήσει πολιτικές εξελίξεις και περεταίρω άνοδο του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και ευρωσκεπτικισμό σε μία περίοδο που οι Βρυξέλλες παλεύουν με το μεγάλο κύμα λαϊκισμού που κατακλύζει την ήπειρο.
Το κόμμα του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, το οποίο ίδρυσε ο κωμικός Πέπε Γκρίλο έχει ζητήσει δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Το ιταλικό σύστημα δεν επιτρέπει να τεθεί σε δημοψήφισμα θέμα που αφορά διεθνείς συνθήκες, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 30% των Ιταλών επιθυμεί την έξοδο και επιστροφή στη λίρα.
Η αποτυχία να διασωθεί η Τράπεζα Monte Dei Paschi di Siena μπορεί να προκαλέσει ανησυχία ότι θα ακολουθήσει και η αδυναμία της UniCredit να προσελκύσει επενδυτές για το σχέδιο των 10-13 δισ. ευρώ που απαιτούνται για την ανακεφαλαιποίηση.
«Ο Ρέντσι ήταν ο άνθρωπος που εν μπόρεσε να καταλάβει το ρίσκο που ανέλαβε εκθέτοντας τη χώρα του σε δημοψήφισμα το οποίο συνέδεσε με την δική του πολιτική μοίρα και τη μοίρα της κυβέρνησής του» λέει άτομο που σχετίζεται με τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Η προοπτική για την εξεύρεση λύσης για τα προβλήματα και των 6 μικρότερων τραπεζών μπορεί να μοιάζει παρόμοια βλοσυρή.
Όμως δεν είναι και όλοι επενδυτές σίγουροι ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα είναι καταστροφικό για τη συμφωνία διάσωσης των τραπεζών. Ένας τραπεζίτης που μετέχει στις διαπραγματεύσεις περιγράφει την επιτυχία στο δημοψήφισμα ως απαραίτητη προϋπόθεση αλλά όχι αναγκαία συνθήκη για την επιτυχία.
Πολλοί παρατηρητές αναφέρουν ότι δεν πιστεύουν πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα επηρεάσει την πιστωτική αξιοπιστία της χώρας, εκτός εάν οδηγήσει σε σημαντική ανάσχεση των δομικών μεταρρυθμίσεων.
Εάν παραιτηθεί ο Ρέντσι, τότε το πιο πιθανό είναι να τον αντικαταστήσει ένας τεχνοκράτης με τις εκλογές να προγραμματίζονται για το τέλος του 2017 ή τις αρχές του 2018. Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό ισχύει αυτό που είπε ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Πιερ Κάρλο Παντοάν. Οι διεθνείς αγορές δεν αγαπούν την αστάθεια και εάν ο Ρέντσι χάσει πολλοί λίγοι θα είναι σίγουροι για την ιταλική οικονομία.
